Een van de meest gebruikte technieken van successieplanning is de schenking van roerend vermogen. Deze techniek biedt namelijk tal van voordelen. Doordat u uw vermogen reeds tijdens uw leven overdraagt, geeft u niet alleen uw naasten en dierbaren een financieel duwtje in de rug, maar vermindert u ook de erfbelasting op uw nalatenschap.

Een schenking moet in principe op straffe van nietigheid steeds voor een notaris verleden worden. Een uitzondering hierop is de onrechtstreekse schenking, waarvan de bankgift het gekendste voorbeeld is. Hoewel de notariële schenking en de bankgift allebei de overdracht van vermogen van de schenker naar de begiftigde mogelijk maken, verschillen ze aanzienlijk in hun uitvoeringswijze, formaliteiten en fiscale gevolgen. In de volgende paragraaf gaan we dieper in op de verschillen.

Een notariële schenking is, zoals het woord zelf zegt, een schenking die wordt opgemaakt en begeleid door een notaris. Er zijn dan ook notariskosten en schenkbelasting verschuldigd op de schenking. De bankgift daarentegen komt tot stand door de loutere overschrijving van gelden of effecten van de rekening van de schenker naar de rekening van de begiftigde. Deze methode is snel en eenvoudig - en de tussenkomst van een notaris is niet vereist.

Om eventuele bewijsproblemen te voorkomen, is het wél belangrijk om de schenking goed te documenteren. Dit gebeurt in de praktijk door middel van het versturen van een intentiemail (of brief) door de schenker vóór de overschrijving en het ondertekenen van een bewijsovereenkomst door alle partijen ná de overschrijving. Uit deze documenten blijkt het vrijgevige karakter, waardoor latere discussies kunnen worden vermeden.

Zowel bij de notariële schenking als bij de bankgift is het mogelijk om bepaalde voorwaarden en modaliteiten te koppelen aan de schenking. Bij een bankgift zijn de mogelijkheden echter beperkter.  Zo is een bankgift beperkt tot schenkingen in volle eigendom. Dit betekent dat de begiftigde van de schenking de volledige beschikkingsbevoegdheid krijgt over het geschonken vermogen, zonder dat  de schenker hier nog controle over heeft.

Als de schenker zelf nog het beheer wil blijven waarnemen over het geschonken vermogen, biedt de schenking met voorbehoud van vruchtgebruik een oplossing. Hierbij behoudt de schenker niet alleen het beheerrecht, maar heeft hij of zij ook recht op de inkomsten, zoals dividenden en interesten. Voor een schenking met voorbehoud van vruchtgebruik is de tussenkomst van een notaris vereist. Ook voor sommige andere voorwaarden, zoals de restschenking (fideïcommis de residuo), is een notariële akte nodig. Andere voorwaarden, waaronder de lijfrente, het vervreemdingsverbod en de uitsluitingsclausule, kunnen wél zonder notariële tussenkomst toegevoegd worden aan een bankgift.

Daarnaast kunnen ook niet alle soorten roerende goederen via een bankgift worden geschonken. Bepaalde goederen, zoals aandelen van een vennootschap, moeten altijd notarieel worden geschonken.

Naast de juridische verschillen zijn er ook belangrijke fiscale verschillen tussen beide schenkingsvormen. Een notariële akte wordt verplicht geregistreerd, wat betekent dat er altijd schenkbelasting verschuldigd is. De tarieven van schenkbelasting variëren, afhankelijk van de graad van verwantschap tussen schenker en begiftigde. De schenkbelasting op roerende goederen bedraagt in Vlaanderen en Brussel 3% in rechte lijn of 7% tussen anderen. In Wallonië is dit 3,3% in rechte lijn en 5,5% tussen anderen.

Een bankgift hoeft niet verplicht geregistreerd te worden. Hierdoor is er geen schenkbelasting verschuldigd, op voorwaarde dat de schenker 3 jaar (in Brussel) en 5 jaar (in Wallonië en Vlaanderen vanaf 1 januari 2025) na de schenking blijft leven. Indien de schenker binnen die periode overlijdt, is er geen schenkbelasting, maar wel nog erfbelasting verschuldigd op de schenking. Wie dit risico liever vermijdt, kan de (onderhandse) schenking steeds vrijwillig laten registreren en alsnog schenkbelasting betalen.