Generation skipping is een populaire techniek van vermogensplanning waarmee grootouders (een deel van) hun vermogen rechtstreeks aan hun kleinkinderen kunnen overdragen. De redenen voor deze generatiesprong kunnen uiteenlopend zijn. Enerzijds kunnen grootouders de wens hebben om hun kleinkinderen financieel te ondersteunen bij bijvoorbeeld de aankoop van een huis. Anderzijds is het een effectieve manier om de eigen kosten te verkleinen en zo erfbelasting te besparen. Kortom, een generatiesprong biedt grootouders een uitstekende mogelijkheid om hun kleinkinderen te helpen én tegelijkertijd een belastingbesparing te realiseren.

We kunnen de werking van generation skipping het beste uitleggen aan de hand van een concreet voorbeeld. Stel, de moeder van Peter overlijdt en laat een erfenis na. Peter moet erfbelasting betalen op deze erfenis. Later, wanneer Peter overlijdt, moeten zijn kinderen, Julie en Olivier, opnieuw erfbelasting betalen op diezelfde erfenis. Als de moeder van Peter echter besluit om tijdens haar leven al een deel van haar vermogen aan haar kleinkinderen te schenken, is deze dubbele erfbelasting niet verschuldigd.

Deze besparing geldt ook als u wilt schenken aan een neef of nicht. Als u geen kinderen hebt en overlijdt, gaat uw erfenis in principe naar uw broer of zus, die daar erfbelasting op betalen. Wanneer uw broer of zus vervolgens overlijdt, gaat hun erfenis naar hun kinderen (uw neven en nichten), die opnieuw erfbelasting betalen. Door een deel van uw vermogen via generation skipping aan uw neven en nichten te schenken tijdens uw leven, bereikt u dus ook hier een dubbele besparing op de erfbelasting.

1. Schenking

De schenking aan een kleinkind kan zowel via een hand- of bankgift als via een notariële schenking. De schenking heeft meteen uitwerking en is in principe ook onherroepelijk.

In Vlaanderen en Brussel bedraagt het tarief van de schenkbelasting aan een kleinkind 3%. In Wallonië 3,3%. Voor een schenking aan een neef of nicht gelden andere tarieven. Afhankelijk van het gewest betaalt u 7% schenkbelasting in Vlaanderen of Brussel en 5,5% in Wallonië.

U kunt ook belastingvrij schenken aan kleinkinderen (alsook neven of nichten) op voorwaarde dat de schenker tot 3 jaar na de schenking in leven blijft (5 jaar in Wallonië). Indien de schenker toch overlijdt, dan is er alsnog erfbelasting verschuldigd op de geschonken goederen. Wie dit risico liever vermijdt, kan er steeds voor kiezen om de schenking te laten registreren.

Inbreng ten behoeve van een derde

In de praktijk kunnen er een aantal praktische bezwaren ontstaan bij een schenking aan kleinkinderen.

Ten eerste dient u bij schenkingen aan kleinkinderen rekening te houden met de reserve van uw eigen kinderen. Deze reserve komt overeen met de helft van de fictieve massa. Hierdoor kunt u in principe slechts vrij beschikken over de helft van uw vermogen.

Ten tweede kan er wrevel ontstaan indien uw kinderen een ongelijk aantal afstammelingen hebben, maar u graag wenst dat alle kleinkinderen hetzelfde bedrag ontvangen. De tak van het kind met minder afstammelingen krijgt dan immers minder dan de tak van het kind met meer afstammelingen.

Met de 'inbreng ten behoeve van een derde' worden deze bezwaren opgelost. U schenkt rechtstreeks aan uw kleinkinderen, maar het zijn uw kinderen die de schenking in uw nalatenschap moeten inbrengen (dus niet uw kleinkinderen). Dit geeft de indruk dat uw kinderen rechtstreeks van u hebben geërfd, waardoor de gelijkheid tussen uw kinderen wordt gewaarborgd en het beschikbare deel van uw nalatenschap vrij blijft. Vervolgens brengen de kleinkinderen hun schenking in de nalatenschap van hun ouder in. Voor de implementatie van deze techniek is een punctuele erfovereenkomst vereist.

2. Testament

In tegenstelling tot een schenking, wordt een testament pas van kracht bij uw overlijden. Hierdoor verarmt u uzelf niet tijdens uw leven, wat zorgt voor meer financieel comfort.

Houd er echter rekening mee dat een duurdere progressieve erfbelasting van toepassing is op wat uw kleinkinderen via testament erven. Deze belasting wordt berekend op het erfdeel dat elke erfgenaam afzonderlijk ontvangt. In Vlaanderen wordt dit bovendien gesplitst tussen roerend en onroerend vermogen. Door uw nalatenschap te verdelen over meerdere erfgenamen, zoals uw kleinkinderen, kunt u dus erfbelasting besparen.

Weetje: In Vlaanderen kunnen kleinkinderen aanspraak maken op een korting op de erfbelasting als het netto-erfdeel beperkt blijft tot 50.000 euro per grootouder. Op een legaat tot 12.500 euro betalen zij zelfs geen erfbelasting.

3. Verwerping van de nalatenschap

Als u tijdens uw leven geen actie onderneemt, hebben uw kinderen ook zelf de mogelijkheid om stappen te ondernemen. Eén optie is om uw nalatenschap te verwerpen. Wanneer uw kinderen uw nalatenschap verwerpen, gaat deze rechtstreeks naar hun eigen kinderen, de kleinkinderen. Op deze manier wordt dubbele erfbelasting op dezelfde goederen vermeden (eerst bij het overlijden van de grootouders en vervolgens bij het overlijden van de kinderen).

Het verwerpen van een nalatenschap is echter een alles-of-niets beslissing. Uw kinderen moeten de gehele nalatenschap verwerpen. Ze kunnen niet kiezen om selectief bepaalde goederen af te wijzen.

Let op: In Wallonië mag verwerping niet leiden tot lagere erfbelasting voor de kleinkinderen dan wat het verwerpende kind zou hebben betaald. In Vlaanderen en Brussel is deze regel afgeschaft. Hierdoor kan verwerping resulteren in een spreiding over meerdere erfgenamen, wat leidt tot een lagere erfbelasting.

4. Doorgeefschenking

Als uw kinderen uw nalatenschap niet volledig willen verwerpen, kunnen zij gebruikmaken van de doorgeefschenking. Hierbij aanvaarden zij in eerste instantie de nalatenschap en betalen ze de bijbehorende erfbelasting. Vervolgens besluiten ze om bepaalde goederen door te schenken aan hun eigen kinderen, de kleinkinderen.

Hoewel een doorgeefschenking normaal gesproken onderworpen is aan schenkbelasting, bied Vlaanderen een vrijstelling van schenkbelasting. Dit geldt als de geërfde goederen binnen een bepaalde tijdspanne en onder specifieke voorwaarden worden geschonken aan de kleinkinderen. Ook Wallonië heeft dergelijke gunstregeling ingevoerd. De datum van inwerkingtreding moet echter nog nader bepaald worden.

Kortom, met een doorgeefschenking kunnen uw kinderen de erfenis aanvaarden en (een deel ervan) belastingvrij doorgeven aan de volgende generatie, wat zorgt voor een efficiënte en fiscaal voordelige vermogensoverdracht.